ZAPRASZAMY NA NOWĄ EDYCJĘ szkolenia:
Podstawowy kurs masażu stóp On Zon Su 按踵術 - starożytna chińska refleksologia stóp. Kurs dziewięcioczęściowy. Warszawa, XI 2024 - VI 2025 roku. Prowadzi Lada Malinakova.
Informacje i zapisy:
Lada Malinakova, Marian Nosal, komórka: 571245333; stacjonarny: 224785715, więcej…
ĆWICZENIA ONLINE: Qigong Jadeitowej Księżniczki ONLINE, ćwiczenia dla zdrowia i witalności. Środy i piątki 7:45-9:15 - Warszawa, i Internet cały. Prowadzi Lada Maliňáková-Nosal, więcej…
ĆWICZENIA ZDROWOTNE: Zajęcia ONLINE Qigong oraz Tai Chi, styl Chang San Feng we wtorki 19:00 i czwartki 19:30 Warszawa, i Internet cały. Prowadzi Lada Maliňáková-Nosal, więcej…
Akupunktura według Pięciu Elementów
Akupunktura według Pięciu Elementów (w skrócie: akupunktura 5E) to jedna z tradycyjnych terapii medycyny Wschodu, rozpropagowana na Zachodzie przez profesora J.R. Worsleya*, który zaadaptował ten system medycyny, zakorzeniony w starożytnej mądrości, do potrzeb dzisiejszego świata. Akupunktura 5E to skuteczny i unikalny system oparty na diagnozie i leczeniu pierwotnej przyczyny choroby.
Akupunktura 5E opiera się głównie na energetycznym prawie Pięciu Elementów. We wszechświecie wszystko jest w ciągłym ruchu, wszystkie części i procesy są ze sobą powiązane i wzajemnie na siebie oddziałują. Teoria Pięciu Elementów opisuje ten system współzależności. Elementy są reprezentowane przez rzeczy, które my odbieramy jako konkretne, fizyczne, często namacalne, ale w rzeczywistości nie one są czymś statycznym ani wymiernym – są procesami, ruchem czy też właściwością Qi. Drewno, Ogień, Ziemia, Metal i Woda tworzą porządek istnienia, model rzeczywistości, z którego pomocą można opisać nie tylko wszystko, co nas otacza, ale także wszystko, co się dzieje w nas. Gdy w nas samych Elementy są zrównoważone i harmonijne, wówczas doświadczamy zdrowia i radości życia.
U podstaw akupunktury według Pięciu Elementów, nauczanej w duchu szkoły profesora J. R. Worsleya, leży Czynnik Sprawczy (z angielskiego Causative Factor) pacjenta, czyli ten Element lub Urzędnik, któremu poświęcone będzie najwięcej uwagi w czasie terapii. Czynnik Sprawczy to Element lub bardziej specyficznie: Urzędnik, którego słabość, czy to wrodzona, czy powstała we wczesnym dzieciństwie, jest kluczem do wszelkich przejawów nierównowagi na poziomie ciała, umysłu i ducha.
W tym miejscu warto wyjaśnić, czym jest Urzędnik. Otóż każdemu Elementowi odpowiadają poszczególne narządy, zwane przez Chińczyków Urzędnikami. Chińczycy porównywali ludzkie ciało do cesarskiego dworu, gdzie cesarzem jest Serce, a pozostałe narządy są jego Urzędnikami. Należy tu zaznaczyć, że pojęcie Urzędnika nie odpowiada pojęciu narządu w medycynie zachodniej. Na przykład, Urzędnik Wątroby nie równa się temu, co medycyna zachodnia nazywa wątrobą, czyli wielofunkcyjnemu gruczołowi położonemu pod przeponą. Urzędnik Wątroby to wątroba, meridian Wątroby i wszelkie jego funkcje. I podobnie jest z pozostałymi Urzędnikami – każdy z nich obejmuje konkretny narząd (wyjątek stanowi tu Potrójny Ogrzewacz), konkretny meridian i wszystkie jego funkcje. Urzędników jest dwunastu i w naszym ciele pracują jako zespół.
Powracając do Czynnika Sprawczego (w skrócie: CS), każdy z nas ma w sobie wszystkie pięć Elementów, jednak u każdego jeden z nich jest dominujący – i właśnie ten dominujący Element akupunktura 5E określa mianem CS. CS to Element, który wyróżnia się w nas spośród pozostałych, to znaczy daje nam siłę i decyduje o naszej niepowtarzalności, ale równocześnie jest odpowiedzialny za naszą słabość. To właśnie CS jest źródłem naszej nierównowagi energetycznej i wszelkich objawów tej nierównowagi.
Rodzimy się ze swoim CS lub wykształca się on w nas we wczesnym dzieciństwie, a następnie towarzyszy nam przez całe życie. Nie decyduje on jednak o naszej osobowości, ani jej nie określa. Na przykład, dwie osoby z CS Ziemi mogą diametralnie różnić się od siebie – tak jak w przyrodzie, Ziemia może być piaszczysta lub gliniasta, sucha lub podmokła, skalista lub grząska, a jednak wciąż pozostaje Ziemią. Tak nieskończenie wiele odmian można znaleźć w każdym Elemencie, a więc także w każdej osobie. Profesor Worsley podkreślał, że każdy z nas posiada Czynnik Sprawczy, ale absolutnie nie decyduje on o tym, kim jesteśmy, jak wyglądamy ani co robimy. CS tylko i wyłącznie określa przyczynę i źródło nierównowagi. Doświadczenia, osobowość, budowa ciała, wyznawane wartości, przekonania, upodobania, uwarunkowania psychiczne i duchowe to niektóre z wielu cech decydujących o niepowtarzalności danej osoby. Nie mają one jednak żadnego znaczenia dla określania CS.
Akupunktura 5E nie uznaje idei typu osobowości związanego z Elementem, ale takie powiązanie widzi inna szkoła akupunktury, powstała na bazie nauk J.R. Worsleya, mianowicie akupunktura konstytucyjna według Pięciu Elementów, reprezentowana między innymi przez Johna i Angelę Hicksów (którzy byli uczniami profesora Worsleya). W akupunkturze 5E nauczanej w duchu profesora Worsleya Czynnik Sprawczy jest jedynie kategorią diagnostyczną, która odróżnia tę szkołę akupunktury od innych.
Ustalenie Czynnika Sprawczego jest celem diagnozy w akupunkturze 5E, a ustala się go na podstawie informacji sensorycznej wysyłanej przez ciało, umysł i ducha pacjenta. Każdy Element jest energetycznie powiązany (to znaczy ma Qi o tej samej naturze) z pewnymi obszarami, z których podstawowymi są: kolor, dźwięk głosu, zapach i emocja. To właśnie te cechy stają się zauważalne u pacjenta, gdy w jego wnętrzu równowaga danego Elementu zostanie zachwiana. Terapeuta nie tylko określa Czynnik Sprawczy, ale również ustala poziom, na którym następuje zaburzenie równowagi, czyli poziom ciała, umysłu lub ducha. Dlatego nigdy nie zdarza się, by dwaj pacjenci byli leczeni w ten sam sposób. Ten system nie uznaje takiego konceptu jak „ciało”, „umysł” czy „duch” w oddzieleniu od całości. Istnieje jeden przepływ Qi, który przenika wszystkie trzy poziomy.
Trafna diagnoza i leczenie Czynnika Sprawczego to podstawa akupunktury według Pięciu Elementów. W czasie diagnozy nie można polegać na objawach występujących u pacjenta, gdyż objawy nie mają tu znaczenia, są one jedynie sygnałem wysyłanym przez organizm, jego wołaniem o pomoc; nie można też sugerować się słowami pacjenta – CS należy zdiagnozować całym sobą, czyli ciałem, umysłem i duchem. J.R. Worsley nauczał, kultura Zachodu to kultura umysłu. Nasze życie opiera się na myśleniu i już od dzieciństwa jesteśmy nagradzani za osiągnięcia umysłowe. Tymczasem Worsley mówił, że dni królowania umysłu są policzone, gdy tylko człowiek przyswoi sobie podstawowe założenia nauczanej przez niego medycyny naturalnej. Ostrzegał: „Praktykowanie tego systemu medycyny przy pomocy zmysłów jest bardzo proste. Za pomocą rozumu jest niemożliwe”. Uczył, by ostrożnie pochodzić do rzekomo „prostych metod” i skrótów, które próbują zastąpić prawdziwy, bezpośredni kontakt „szufladkowaniem” stworzonym właśnie przez rozum.
Terapia według Pięciu Elementów ma na celu przywrócenie równowagi Czynnika Sprawczego i tym samym pobudzenie całego systemu, by powrócił do równowagi. Gdy CS zostanie zdiagnozowany i wyleczony, wówczas usunięta zostaje przyczyna choroby czy niedomagania, a symptomy sygnalizujące nierównowagę ustępują.
Jednak terapeuta może pomóc pacjentowi tylko na tyle, na ile sam jest zaawansowany w rozwoju i świadomy siebie. Profesor Worsley podkreślał, że tej medycyny nie można nauczyć się z książek. Mówił, że wszystko, czego akupunkturzysta będzie kiedykolwiek potrzebował do postawienia diagnozy i leczenia pacjenta znajduje się w nim samym. Dlatego kształcenie akupunkturzysty „pięcioelementowego” polega nie tylko na poznawaniu i lokalizacji wszystkich punktów akupunktury, przyswajaniu teorii czy na rozwijaniu umiejętności klinicznych, ale przede wszystkim na rozwoju osobistym. Musi on nieustannie doskonalić intuicję i zmysły – w toku kształcenia pracuje poprzez ćwiczenia z doskonalenia zdolności słuchania, odczuwania zapachu, z obserwacji i empatii. J.R. Worsley mówił, że te zdolności są naturalne i dostępne dla wszystkich. Pozostają jednak nieosiągalne dla intelektu i nie można ich zastąpić myśleniem. Przy pomocy zmysłów można właściwie poznać pacjenta i określić, czego potrzebuje do dalszego rozwoju, natomiast przy pomocy rozumu można jedynie wyobrażać sobie, snuć domysły i zgadywać. Mówił, że z głową pełną analogii, szufladek i oczekiwań terapeuta jest oddany swojemu umysłowi. Kiedy jednak zaczyna reagować na każdą chwilę z prostotą, bez uprzedzeń, oczekiwań lub planów, bez prób właściwego zrozumienia i odpowiedniego prezentowania się, wtedy staje się oddany pacjentowi, w pełni i całkowicie.
Akupunktura 5E różni się od innych szkół również sposobem doboru punktów akupunkturowych w czasie zabiegu. W tym systemie akupunktury nie ma określonych zestawów punktów – jedynie na początku terapii stosuje się określone protokoły, usuwające energetyczne bloki, których obecność uniemożliwia jakikolwiek postęp w terapii. Istnieją bloki różnego rodzaju, każdy z nich jest inny i każdy z nich usuwa się inaczej, jednak ich wspólną cechą jest to, że wywierają nadzwyczaj negatywny wpływ na zdrowie pacjenta na wszystkich trzech poziomach. Dlatego też należy je zniwelować przed rozpoczęciem terapii skupionej na Czynniku Sprawczym. W miarę postępowania terapii dobór punktów uzależniony jest od reakcji pacjenta, czyli od tego, jak funkcjonują w nim Elementy na poziomie ciała, umysłu i ducha. W akupunkturze 5E nie ma również klasyfikacji punktów pod względem ich działania na taką chorobę, czy taki syndrom. Każdy punkt posiada to, co nazywa się duchem punktu. Każdy punkt ma bowiem nie tylko tradycyjną lokalizację, ale posiada również tradycyjną nazwę, która została mu nadana w starożytności, by reprezentować jego terapeutyczny potencjał, gdy punkt jest stymulowany w odpowiednich okolicznościach. Ta energetyczna ikonografia to duch punktu. Lonny Jarrett pisze, że akupunkturzysta powinien dogłębnie znać naturę ducha każdego punktu akupunktury. Ta znajomość pozwoli mu dojrzeć jak Dao próbuje wyrazić się przez danego człowieka i jak te próby są blokowane, co prowadzi do nierównowagi i problemów ze zdrowiem. Unikalna moc punktów akupunktury polega na tym, że stymulowane mają zdolność do przywrócenia danej osobie pamięci o jej prawdziwej pierwotnej naturze, czyli przeznaczeniu. Każdy punkt ma potencjał, by obudzić jakiś aspekt funkcjonowania danej osoby, który został utracony, zginął zagrzebany pod gruzami przyzwyczajeń i nawyków życiowych.
Jak podkreśla Lonny Jarrett, akupunkturzysta powinien dokładnie wiedzieć, dlaczego wybiera w terapii dany punkt. I nie chodzi jedynie o to, by opierał się na wiedzy o właściwościach i funkcjach wszystkich punktów, lecz by potrafił wybrać punkt najlepszy w danym stanie pacjenta, w danym czasie i w stosunku do innych nakłuwanych punktów. Jeśli akupunkturzysta to potrafi, wówczas wybrany punkt tak silnie będzie rezonował z naturą i osobowością pacjenta, że wywoła w nim całościową zmianę o długotrwałym skutku. Według Jarretta, im więcej punktów nakłuwa akupunkturzysta podczas jednego zabiegu, tym mniej rozumie sytuację pacjenta. Chcąc leczyć na najwyższym poziomie**, akupunkturzysta nie może być rzemieślnikiem wykonującym wyuczone ruchy i wykorzystującym wiedzę przyswojoną z książek. Oczywiście ta wiedza jest niezbędna, ale potrzeba czegoś więcej. Aby pomóc pacjentowi odnaleźć Dao, akupunkturzysta sam musi podążać zgodnie z własnym przeznaczeniem. Profesor Worsley zachęcał studentów, by odrzucili wszelkie wymówki. Przywracając do życia starożytne nauki chińskich mędrców, uczył, że nasze wyniki zależą od naszych głębokich przekonań. Jeśli my, jako akupunkturzyści, wierzymy, na przykład, że nie potrafimy czuć zapachu, wówczas to przekonanie staje się dla nas rzeczywistością. Uczył, że to my jesteśmy odpowiedzialni za własny rozwój. Nie przeszkadza nam nic prócz nas samych.
Akupunktura według Pięciu Elementów to jedna ze szkół akupunktury. Owych szkół istnieje wiele, a żadna z nich nie jest lepsza czy gorsza od pozostałych. Nie liczy się szkoła, którą reprezentuje terapeuta, lecz jego wiedza, umiejętności kliniczne oraz stopień rozwoju osobistego i samoświadomość. To wszystko decyduje, czy terapeuta może pomóc pacjentowi, a to właśnie jest celem akupunktury: pomoc pacjentowi.
Małgorzata i Mariusz Molenda
www.Qi-med.com
* Profesor Jack Reginald Worsley (1923-2003), znany jako „JR”, był pionierem akupunktury według pięciu Elementów na Zachodzie. Urodził się 14 września 1923 roku w Coventry, w hrabstwie Warwickshire w Wielkiej Brytanii. Pierwszy kontakt z akupunkturą zawdzięczał swojemu ojcu, inżynierowi, który interesował się filozofią starożytnych Chin. Worsley uczęszczał do miejscowych szkół. W wieku czternastu lat zakończył naukę i rozpoczął pracę w fabryce, ale gdy w 1939 roku wybuchła wojna, wstąpił do wojska. Po wojnie pracował jako fizjoterapeuta oraz studiował osteopatię, naturopatię i akupunkturę. Na początku lat pięćdziesiątych XX w. kontynuował studia na Tajwanie, w Singapurze i Korei, gdzie zdobył doktorat z akupunktury. Właśnie w tym czasie po raz pierwszy zetknął się z systemem akupunktury według Pięciu Elementów. Zafascynował go sposób, w jaki ten system przypatrywał się każdemu aspektowi fizycznego, mentalnego i duchowego zdrowia człowieka, by zdiagnozować pierwotną przyczynę nierównowagi u danej osoby.
Worsley studiował Pięć Elementów u nauczycieli Ono i Hsui, a w 1955 roku otrzymał tytuł „Mistrza” akupunktury według Pięciu Elementów. W następnym roku powrócił do Wielkiej Brytanii i założył College of Traditional Acupuncture (College Akupunktury Tradycyjnej) w Kenilworth w hrabstwie Warwickshire. Później powstały liczne instytucje w Ameryce, w tym w roku 1988 Worsley Institute of Classical Acupuncture (Instytut Worsleya Akupunktury Klasycznej) w Miami na Florydzie.
W 1971 roku – po tym, jak Henry Kissinger, sekretarz stanu za prezydentury Richarda Nixona, złożył oficjalną wizytę w Chinach – akupunktura stała się gorącym tematem w Stanach Zjednoczonych. James Reston, dziennikarz relacjonujący tę wizytę, dostał zapalenia wyrostka robaczkowego i w czasie operacji, którą chińscy chirurdzy musieli przeprowadzić ze wskazań nagłych, zastosowano akupunkturę do znieczulenia pacjenta. Nagle akupunktura stała się ostatnim krzykiem mody.
Jednak w centrum uwagi znajdowały się zabiegi objawowe, natomiast podstawę metod Worlseya stanowiło zgłębianie anatomii i chińskiej filozofii, czego nauczał i co praktykował na całym świecie, współpracując z licznymi szpitalami i lekarzami medycyny zachodniej.
W latach siedemdziesiątych XX wieku popularność Worlseya rosła, a on sam intensywnie podróżował, prowadząc seminaria i konsultacje. Jego działalność zainspirowała wiele osób do przyjęcia nauczanego przez niego systemu Pięciu Elementów.
Pomimo dwóch zawałów serca Worsley nie przerwał podróżowania między Stanami Zjednoczonymi i resztą świata, a pacjentów przyjmował jeszcze dwa tygodnie przed śmiercią – umarł w Miami na Florydzie 2 czerwca 2003 roku.
Obok licznych artykułów w czasopismach medycznych Worsley opublikował również wiele książek, w tym: Is Acupuncture for You?; Talking About Acupuncture in New York (wydana w Polsce jako „Rozmowy o akupunkturze”); Meridians of Ch’i Energy – Point Reference Guide; The Five Elements and The Officials („Pięć Elementów i Urzędnicy”) oraz Traditional Acupuncture – Traditional Diagnosis.
** Shen Nong Ben Cao, najstarszy chiński tekst traktujący o zielarstwie, mówi o trzech poziomach uzdrawiania. Medycyna najniższego poziomu zajmuje się leczeniem chorób fizycznych. Medycyna średniego poziomu zajmuje się zapobieganiem chorobom i leczeniem chorób na poziomie umysłu. Natomiast medycyna najwyższego poziomu zajmuje się ming, czyli przeznaczeniem. Najwyższy aspekt uzdrawiania to pomoc pacjentowi w wypełnieniu jego przeznaczenia, by mógł prawdziwie i w pełni przeżyć lata, które otrzymał od Niebios.
Autorzy tekstu: Małgorzata i Mariusz Molenda
Źródła:
Eckman P., 1996, In the Footsteps of the Yellow Emperor: Tracing the History of Traditional Acupuncture, San Francisco: Cypress Book Company.
Gumenick N. & Worsley J.B., 2006, „Classical Five-Element Acupuncture: The Teachings of J.R. Worsley”, The European Journal of Oriental Medicine, Vol.5 No.2.
Jarrett L.S., 2004, Nourishing Destiny. The Inner Tradition of Chinese Medicine, Stockbridge: Spirit Path Press.
Jarrett L.S., 2006, The Clinical Practice of Chinese Medicine, Stockbridge: Spirit Path Press.
Willmont D., 2010, “Healing the Spirit with Acupuncture”, OffSpirit.com.
Worsley J.R., 1998, Classical Five-Element Acupuncture, Volume III: The Five Elements and The Officials, Royal Leamington Spa: The College of Traditional Acupuncture.
Worsley J.R., 1990, Traditional Acupuncture, Volume II: Traditional Diagnosis, Royal Leamington Spa: The College of Traditional Acupuncture.
Worsley Insitute. Official Home of Worsley Acupuncture. www.worsleyinstitute.com/.